در بسیاری از کشورها اغلب مردم علاقهی چندانی به شرکت در جلسات مشاوره و روان درمانی ندارند. علت این موضوع را میتوان در دو دسته عوامل فرهنگی و درونی جستجو کرد. از عوامل درونی میتوان کمبود اعتماد نسبت به قشر روانشناسان و مشاوران، احساس سرافکندگی در نزد خود و عدم توانمندی در صورت مراجعه به درمانگر، تفکرات ایده آل گرایانهی مبتنی بر لزوم انجام همه کار به تنهایی و عواملی از این دست را نام برد.
عوامل فرهنگی اما از وزنه ی سنگینتری در عدم مراجعه به روان درمانگر است. از جمله این عوامل خجالت از دیگران، ترس از برچسب خوردن و قید و بندهای عملی مانند دسترسی جغرافیایی، امکان دسترسی از نظر زمانی، مشکلات نگهداری کودک یا هزینه های مالی میباشند. خدمات مبتنی بر فاصله مثل مشاوره آنلاین و تلفنی به خوبی قرار گرفتهاند تا بر بسیاری از موانع جستجوی کمک، غلبه کنند.
آن ها دسترسی به کمک حرفه ای را در هر زمان و هر جا فراهم می کنند و به صورت مقرون به صرفه یا مجانی در دسترس هستند و گمنامی را میسر می کنند، بنابراین نگرانی های خجالت و برچسب خوردن برای جستجوی کمک را کاهش می دهند. در ادامه سعی میکنیم توضیحاتی کلی در رابطه با مشاوره ی روانشناسی آنلاین و مزایا و معایب آن مطرح کنیم.
مشاوره روانشناسی آنلاین چیست؟
امروزه در سراسر جهان با یک کلیک در کامپیوتر یا یک ضربه بر روی برنامه ای در تلفن همراه، شما میتوانید دسترسی سریع و کم هزینه به یک درمانگر دسترسی پیدا کنید. به طور کلی در سالهای اخیر شاهد ابزارها و تکنولوژیهای جدیدی هستیم که سعی دارند روان درمانی را از دفتر درمانگران خارج کرده و به هر نقطه ای که افراد در آن به اینترنت متصل هستند، منتقل کنند.
استفاده از اینترنت میتواند برای بسیاری از افراد هنگام جستجوی کمک راحت باشد. به طور کلی روانشناسان به هر گونه درمانی که از طریق ابزارها یا وسایل ارتباط از راه دور صورت می پذیرد، روانشناسی از راه دور می گویند. این مفهوم با نام هایی از قبیل وب درمانی، تلفن درمانی، پیام درمانی یا درمان آنلاین یاد شود. در حقیقت هر زمانی که شما با یک روانشناس از طریق یک وب سایت، تلفن یا اپلیکیشن موبایل تعامل دارید، در حال استفاده از سرویسهای روانشناسی از راه دور هستید.

به طور خاص مشاوره ی روانشناسی آنلاین فراهم کردن سرویسهای مشاوره ی حرفه ای سلامت روان از طریق اینترنت میباشد. برخی مراجعان از مشاوره ی روانشناسی آنلاین در ترکیب با روان درمانی سنتی یا مشاوره ی تغذیه ای استفاده کرده و عده ی زیادی از آنها نیز از مشاوره ی آنلاین به عنوان جایگزین ملاقاتهای دفتری استفاده میکنند. در حالی که برخی از روشهای روانشناسی از راه دور بیش از 35 سال از در دسترس بودنشان میگذرد، ظهور سیستمهای ویدیو چت در اینترنت و نفوذ روزافزون پهن باند ( سیستم اتصال به اینترنت و جابه جایی اطلاعات با سرعت زیاد) باعث رشد حرکت به سمت درمان آنلاین شده است. بسیاری از روشهای استفاده شده برای تسهیل جلسات درمان آنلاین شامل پایگاه دسترسی چندرسانه ای میشوند. مراجعان از کنفرانس ویدیویی، چت و ایمیل برای ارتباط با روانشناسان حرفهای علاوه بر ملاقاتهای رو در رو یا به جای آنها استفاده میکنند.
علت علاقهی روزافزون مردم به مشاوره ی روانشناسی آنلاین و مزیتهای آن چیست؟
درمان آنلاین مزیتهای بسیاری را در مقایسه با روان درمانی رو در رو به افراد ارائه میدهد. از این جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روان درمانی آنلاین می تواند راحت تر باشد. درمان آنلاین وقت کمتری از شما گرفته و مشکلات شما برای هماهنگ کردن برنامه ی کاریتان و تلاش برای دوری از ترافیک در ساعات شلوغ را کاهش میدهد. در این روش دیگر نیازی به پیمودن مسافتهای طولانی برای ملاقات با درمانگرتان نداشته و تمام کاری که باید بکنید وصل شدن به اینترنت است. به این شکل جلسه در هر مکانی که شما راحتید برگزار می شود.
- در مقایسه با درمان رو در روی سنتی، روان درمانی آنلاین نیاز به هزینهی کمتری دارد. برخی برنامه ها نوعی از قیمت دهی را تبلیغ میکنند که استفاده ی نامحدود هفتهای یا ماهیانه را با مبلغ مشخصی فراهم میکند. همچنین گاهی اوقات به نظر می رسد که هزینهی جلسهی آنلاین به گونهای قابل توجه کمتر از ملاقاتهای دفتری است. اگر شما علاقه یا امکان استفاده از بیمهی سلامت برای روان درمانی ندارید، قیمت این جلسات میتواند یک مزیت محسوب شود.
کاهش مشکل مواجهه با ترافیک برای دسترسی به درمان - ارتباط آنلاین برای بسیاری از افراد بسیار راحت است. این موضوع به خصوص راجع به افراد بالغ جوان تر و کسانی که از تکنولوژی به صورت مداوم استفاده می کنند بیشتر صدق می کند. امروزه مردم بیشتری از ایمیل، کنفرانسها و جلسات اینترنتی و ارسال پیام برای برقراری ارتباط استفاده میکنند و به نظر میرسد که استفاده از این روشها راحتتر و آسانتر از صحبت با افراد به صورت حضوری است، به خصوص زمانی که فرد قصد افشای اطلاعات شخصی یا خصوصی را دارد.
- روان درمانی آنلاین میتواند برای کسانی که نمی توانند خود را به یک دفتر برسانند، دسترسی فراهم کند. در برخی جوامع روستایی، نزدیکترین دفتر مشاوره و روان شناسی ممکن است به اندازه ی یک تا دو ساعت رانندگی دور باشد. برخی مردم با بیماریها یا ناتوانیهای مزمن ممکن است توان رانندگی یا خروج از خانه را نداشته باشند. در این شرایط، درمان مبتنی بر اینترنت یا تلفن می تواند یک گزینه برای کمک باشد.
علاوه بر موارد بالا میتوان به گمنامی و حذف تقریبی برچسبهای اجتماعی نیز به عنوان مزایای مشاوره ی روان شناسی آنلاین اشاره کرد.
معایب مشاوره روانشناسی آنلاین کدامند؟
روش روان درمانی آنلاین علی رغم تمام مزایایی که دارد، معایبی نیز دارد که شامل موارد زیر می شود:
- از دست دادن احتمالی نشانه های کلامی و غیرکلامی که در اثر عدم برقراری ارتباط رو در رو رخ می دهد.
- احتمال به خطر افتادن محرمانه بودن مکالمات در اثر هک شدن سیستمها
- کاهش اثربخشی به علت افزایش احتمال تشخیص اشتباه
- کمبود اعتبار درمانگر از نظر مراجع به علت عدم ارتباط مستقیم و نیاز به تلاش و کوشش بیشتر از جانب درمانگر
- امکان تجویز دارو پس از جلسه ی آنلاین وجود ندارد.
- گروههای بیمه هزینه ی جلسات آنلاین را تقبل نمی کنند.
- عدم آگاهی از مکان مراجع منجر میشود که در مواردی مانند تهدید به خودکشی امکان کمک رسانی وجود نداشته باشد.

نکاتی که باید به دقت درباره ی مشاوره روانشناسی آنلاین در نظر بگیرید
با وجود تمام مزایای این روش، روانشناسان مطرح می کنند که درمان آنلاین ممکن است برای همه ی افراد در همه ی شرایط بهترین گزینه نباشد. در زیر برخی نکات که پیش از ثبت نام باید به آنها دقت کنید را نام می بریم:
- آیا این ابزار درست برای کمک به من است؟ تحقیقات هنوز نشان نداده اند که مشاوره ی روان شناسی آنلاین برای همه ی افراد در همه ی شرایط مناسب است. برخی سایتها خدماتی را پیشنهاد میکنند که ممکن است اشتباه یا گمراه کننده باشند.
- آیا درمانگر مجوز کار دارد؟ همه ی روانشناسان باید مجوز و پروانه ی کار داشته باشند. مجوز درمانگر شما را حمایت می کند. ممکن است در همه ی موارد تشخیص این که آیا از یک درمانگر یا روانشناس به شما درمان مبتنی بر شواهد و مجوز ارائه میدهد، آسان نباشد. پیش از ثبت نام در یک سایت راجع به این که با چه کسی کار میکنید، مجوز داشتن او و در صورت امکان شماره ی پروانهاش اطلاعات کسب کنید.
نمونه ی پروانه ی کار در سازمان روانشناسی - آیا سایت یا برنامه امن است؟ آیا اطلاعاتی که می دهم محرمانه باقی میماند؟ بخشی از اثربخشی روان درمانی به دلیل آن است که روانشناسان یک محیط خصوصی و امن برای مراجعان فراهم می کنند تا بتوانند عمیقترین و شخصی ترین داستانها، افکار و احساسات خود را با درمانگر در میان بگذارند. در این راستا سایت یا برنامهای که استفاده میکنید باید بتواند هویت شما و درمانگرتان را بازبینی کند.
- چگونه برای این خدمت پرداخت می کنید؟ برخی شرکتهای بیمه هزینهی بهداشت روانی و مشکلات سوء مصرف مواد را تقبل میکنند اما این موضوع در صورتی است که جلسهی درمان به صورت حضوری صورت پذیرد. اگر قصد دارید که هزینه ی جلسات آنلاین خود را با بیمه پرداخت کنید، پیش از آن با شرکت بیمه ی خود چک کرده و آمادگی پرداخت هزینه ی کامل را داشته باشید.