استرس پاسخ و واکنش بدن ما به شرایط خاص بوده و یک موضوع ذهنیتی است. به عنوان مثال، چیزی که ممکن است برای شما تنش‌زا باشد، احتمالا برای شخص دیگر تنشی نداشته باشد. انواع مختلفی از تنش وجود دارد و همه‌ی آن‌ها هم بد نیستند. برخی از انواع استرس می‌تواند به شما کمک کند تا در شرایط اضطراری عملکرد مناسبی از خود نشان دهید. در این نوشته راجع به علائم استرس و اضطراب شدید و همچنین مدیریت و کنترل آن‌ها خواهید خواند.
استرس می‌تواند سلامت جسمی، روحی و رفتار شما را تحت تاثیر قرار دهد. زمانی‌که شما در یک موقعیت استرس‌زا قرار می‌گیرید، بدن شما شروع به تولید هورمون‌هایی می‌کند تا شما را به چالش بکشد. ضربان قلب شما بالا می‌رود، مغز شما سریع‌تر عمل می‌کند و یک انرژی ناگهانی تجربه می‌کنید. این یک پاسخ طبیعی و ذاتی است که اجداد ما از آن برای فرار از موقعیت‌های خطرناک و قربانی شدن در مقابل شکارچیان استفاده می‌کردند. اما استرس بیش از حد می‌تواند مضر باشد و زندگی شما را مختل کند.
انواع استرس‌ها: علائم استرس و اضطراب شدید
با اتفاقاتی که اخیرا در جامعه رخ داده و هم‌چین شرایط بد اقتصادی، استرس به بخشی از زندگی روزمره‌ی ما اضافه شده است. همه‌ی ما استرس و اضطراب را تجربه می‌کنیم، اما میزان آن اغلب در افراد مختلف متفاوت است. در مواجهه با شرایط بد، همه‌ی ما استرس می‌گیریم، اما برخی از افراد دچار اختلالات اضطرابی هستند که این اختلالات، کل زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده و اجازه‌ی انجام فعالیت‌های مختلف را به آن‌ها نمی‌دهد.
خوشبختانه شما می‌توانید یاد بگیرید که از استرس دوری کنید و یا به مدیریت و کنترل آن بپردازید.
استرس حاد
استرس حاد شایع‌ترین نوع استرس می‌باشد و واکنش فوری شما به یک چالش محسوب می‌شود. استرس حاد همیشه منفی نیست، مثل استرسی که به هنگام تجربه‌ی غواصی شما را فرا می‌گیرد، در این واقع، این نوع از استرس در بسیاری از مواقع برای سلامتی مفید هم هستند، چرا که به مغز کمک می‌کنند تا بهترین عملکرد را در مقابل شرایط استرس‌زا داشته باشد.
این نوع از استرس اغلب علائم استرس و اضطراب شدید را ندارد و اغلب افراد در شرایط هیجانی، ترسناک و مهم دچار آن می‌شوند. با این حال، اگر شما به صورت مکرر استرس حاد را تجربه کنید، ممکن است با گذشت زمان این استرس به استرس مزمن تبدیل شده و مشکلات بسیاری را برای شما فراهم آورد.
استرس حاد اپیزودیک
زمانی‌که استرس حاد اغلب رخ دهد، آن را استرس حاد اپیزودیک می‌نامند. افرادی که همیشه نگران و مضطرب هستند، دارای استرس حاد اپیزودیک هستند. این دسته از افراد، همان افرادی هستند که بدبین بوده و تمایل دارند، نیمه‌ی خالی لیوان را ببینند.
این نوع از استرس در سلامت فرد اثرات منفی می‌گذارد و برای افراد مبتلا به این نوع استرس، تغییر سبک زندگی به شدت دشوار است، چرا که تنش و اضطراب به بخشی از زندگی آن‌ها تبدیل شده است.
استرس مزمن
اگر استرس حاد حل نشده باقی بماند و به صورت طولانی‌مدت ادامه پیدا کند، به استرس مزمن تبدیل می‌شود. استرسی که با جان شما در هم آمیخته و به سختی از آن رهایی پیدا می‌کنید. این نوع از استرس می‌تواند به دلیل فقر، شرایط خانوادگی بد، ازدواج نادرست و یک شغل نامناسب شکل گیرد.
استرس مزمن می‌تواند به سلامتی شما آسیب رسانده و منجر به بیماری‌هایی هم‌چون بیماری قلبی، سرطان، بیماری‌های ریوی و خودکشی منجر شود. از علائم استرس و اضطراب شدید می‌توان به خستگی مداوم، سردردهای طولانی، عرق، کم‌خوابی و نگرانی‌های پی در پی اشاره کرد.
چگونه استرس خود را مدیریت کنیم؟
علائم استرس در هر فردی به صورت متفاوت ظاهر می‌شود. برخی از افراد ممکن است دچار سردرد شوند و یا درد را در معده‌ی خود احساس کنند. در حالی که دیگران ممکن است دچار خواب‌آلودگی یا افسردگی شدید گردند. به هر حال، مدیریت و کنترل استرس در حفظ سلامتی افراد بسیار مهم و ضروری است.
در مدیریت استرس، اولین کاری که صورت می‌گیرد، شناسایی عوامل استرس‌زا است که بیشترین مشکلات را برای شما به ارمغان می‌آورند و یا انرژی بیشتری از شما می‌گیرند.
۷ راهکار ساده برای کنترل و مدیریت میزان استرس‌تان
اگر میزان استرس شما به حدی بالاست که شما را دچار بیماری‌هایی هم‌چون سردرد، حالت تهوع، تنگی نفس و مواردی مشابه می‌کند، توصیه‌ی ما صحبت و مشاوره با یک روانشناس است تا بتواند علایم بیماری شما را شنیده و سپس متناسب با وضعیت شما پاسخگو باشد. اما اگر احساس می‌کنید استرس شما چندان زیاد نیست و گاهی دچار آن می‌شوید، در ادامه چند راهکار ساده برای کنترل استرس‌تان به شما پیشنهاد می‌کنیم.
از کافئین، الکل و نیکوتین اجتناب کنید
از مصرف نیکوتین و نوشیدنی‌های حاوی کافئین و الکل اجتناب کنید و یا استفاده از آن را به حداقل‌ترین میزان خود برسانید. الکل در مقادیر کم ممکن است منجر به کاهش استرس شما گردد، اما اگر به مدت طولانی از آن استفاده کنید. به عنوان محرک استرس شما عمل خواهد کرد.
به جای کافئین و نوشیدنی‌های الکلی از آب، چای‌های گیاهی و یا آب‌میوه‌های طبیعی رقیق شده استفاده کنید و هدف خود را افزایش هیدرات بدن قرار دهید.
فعالیت‌های جسمی خود را افزایش دهید
ورزش خواص درمانی بسیار بالایی دارد، از جمله تقویت عملکرد قلب، افزایش سطح انرژی، کاهش فشار خون و همچنین کاهش هورمون‌های استرس‌زا که می‌تواند نقش موثری در سلامت روانی شما ایفا می‌کند.
بنابراین هنگامی که احساس تنش و اضطراب دارید، برای پیاده‌روی در هوای تازه آماده شوید. سعی کنید برخی از فعالیت‌های بدنی را به صورت منظم، قبل یا بعد از کار انجام دهید. فعالیت‌های بدنی منظم کیفیت خواب شما را بالا خواهند برد.
بیشتر بخوابید
کمبود خواب علت اصلی استرس است. البته این موضوع را هم باید در نظر داشت که اگرچه کمبود خواب در استرس تاثیر دارد، استرس نیز در بیخوابی موثر است، چرا که افکار ما از سر ما سرچشمه می‌گیرند و مانع از خوابیدن ما می‌شوند.(پیشنهاد می‌کینم مقاله دلایل روانی بیخوابی را نیز مطالعه کنید.)
به جای تکیه بر دارو، هدف شما باید حداکثر کردن آرامش قبل از خواب‌تان باشد. سعی کنید حمام گرمی برای خود آماده کنید، کمی کتاب بخوانید و به چیزهایی که شما را نگران می‌کنند، فکر نکنید. (همچنین می‌توانید مقاله بیخوابی و درمان آن را هم بخوانید.)
از تکنیک‌های تمدد اعصاب کمک بگیرید
راهکارهای بسیاری برای آرامش روان وجود دارند، هم‌چون یوگا، مدیتیشن و … . شما می‌توانید زمانی که پشت میزتان هستید، پشت فرمان ماشین و یا در هر جایی که هستید، از تکنیک‌های آرامش اعصاب کمک بگیرید.
با دیگران حرف بزنید
صحبت کردن با دیگران در مورد احساساتی که دارید، می‌تواند در کاهش استرس شما فوق‌العاده موثر باشد و به کاهش علائم استرس و اضطراب شدید شما منجر شود.
صحبت کردن می‌تواند افکار تنش‌زای شما را از ذهن‌تان دور کرده و شما را آماده کند تا راحت‌تر با مسائل کنار بیایید. البته شما باید در انتخاب دوست یا مشاوری که می‌خواهید، دقت کافی به خرج دهید.
راجع به دلایل استرس خود بنویسید
یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و داخل آن راجع به احساساتی که دارید و علائم استرس و اضطراب شدید خود بنویسید، این موضوع به شما کمک می‌کند تا به دلایل اصلی استرس و ناراحتی‌های خود پی ببرید و در دفعات بعدی واکنش‌های مناسبی در مقابل اتفاقات داشته باشید.
زمان خود را مدیریت کنید
بسیاری از افراد، به دلیل کمبود زمان استرس می‌گیرند، در واقع عدم برنامه‌ریزی صحیح و کمبود زمان، شایع‌ترین دلیل ابتلا به استرس است. از همین رو سعی کنید برای روزها و ساعت‌های خود برنامه‌ی مناسبی تهیه کنید و براساس همان برنامه پیش بروید.
