امروزه یکی از موضوعاتی که برای خانواده‌ها و جامعه اهمیت بسیار دارد، افزایش خودکشی در میان نوجوانان است. پیشگیری از این اتفاقات مستلزم دانش درستی در این زمینه است. دیدن رفتارهای خودکشی‌گرایانه در یک فرد می‌تواند برای ما زنگ خطر باشد. رفتارهای خودکشی‌گرایانه دغدغه و یا اعمالی هستند که بر روی مرگ داوطلبانه‌ی یک فرد متمرکز هستند. شما می‌توانید افکار خودکشی را به شکل “قصد” ، “ایده” ، “فکر” و یا “رفتار” داشته باشید. هدف یک فرد از خودکشی و دلایل خودکشی او بسیار حائز اهمیت است.
آیا دلایل خودکشی نوجوانان دلایل ساده‌ای هستند؟
نوجوانی یک دوره‌ی رشد پراسترس همراه با تغییراتی عمده از جمله تغییرات جسمی، تغییرات افکار و تغییرات احساسات است. احساسات بسیار قوی همراه با استرس، سردرگمی، ترس، عدم اطمینان، فشار برای موفقیت و همچنین بدست آوردن توانایی فکر کردن درمورد اتفاقات و چیزها به روش جدید، بر توانایی حل مساله و نحوه‌ی تصمیم‌گیری نوجوانان تاثیر می‌گذارد.
برای برخی از نوجوانان، هنگامی که رشد و بلوغ طبیعی آن‌ها همراه با وقایع ناراحت کننده‌ی دیگری باشد، ممکن است بسیار سخت و تحمل‌ناپذیر باشد. برای مثال اگر این نوجوان در خانواده‌ای بزرگ شود که والدین مشکلات زیادی باهم دارند و یا در شرف طلاق و جدایی هستند، و یا مشکلات و درگیری‌هایی در مدرسه داشته باشد، یا مجبور به تغییر مکان و رفتن به جامعه‌ی جدیدتری باشد و دوستی‌ها و روابط سابق خود را از دست بدهد، در چنین شرایطی ممکن است درک شرایط و تحمل سختی‌ها برای او دشوار شود. این مشکلات اگر سخت و تحمل‌ناپذیر باشند ممکن است برای برخی افراد تبدیل به دلایل خودکشی شوند.
مسائل شناخته شده درباره‌ی خودکشی نوجوانان:
آمار و بررسی‌ها نشان داده است که خودکشی سومین عامل مرگ در افراد 15 تا 24 ساله است.
با استناد به داده‌های موسسه‌ی ملی سلامت روان، نتایج تحقیقات علمی معتبر در اینباره به شرح ذیل است:
- از 25 مورد اقدام به خودکشی، دست کم یکی از آن‌ها به خودکشی ختم شده است، این نسبت در نوجوانان و جوانان بیشتر نیز هست.
- مهمترین نشانه‌ها و دلایل خودکشی در نوجوانان و جوانان، افسردگی، سوءمصرف مواد، رفتارهای پرخاشگرانه و متضاد است.
مرکز کنترل بیماری (CDC) موارد زیر را گزارش کرده است:
- مردان نسبت به زنان 4 برابر بیشتر در اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند.
- زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند و فکر خودکشی را در سر دارند.
- سلاح گرم در بیش از نیمی از خودکشی جوانان استفاده شده است.
دلایل خودکشی :
دلایل خودکشی معمولا بسته به سن، جنسیت، تاثیرات فرهنگی و اجتماعی و غیره متفاوت است و ممکن است در طول زمان نیز تغییر کند.
از طرفی به ندرت تنها یکی از دلایل خودکشی منجر به اقدام به خودکشی افراد می‌شود. بلکه ترکیبی از چند عامل ممکن است در خودکشی افراد نقش داشته باشد. در زیر به برخی از این دلایل خودکشی و نشانه‌های خطر موثر در خودکشی اشاره می‌کنیم:
- داشتن یک یا چند اختلال روانی
- اختلالات سوءمصرف مواد
- رفتارهای تهاجمی
- حوادث نامطلوب در زندگی و از دست دادن افراد مهم در زندگی
- سابقه‌ی اختلالات روانی و یا سوءمصرف مواد در خانواده
- سابقه‌ی خودکشی در خانواده
- خشونت خانوادگی از جمله سوءاستفاده‌ی فیزیکی، جنسی و یا عاطفی
- اقدام قبلی به خودکشی
- حضور سلاح گرم در خانه
- زندانی بودن
- قرار گرفتن در معرض رفتارهای خودکشی‌گرایانه‌ی دیگران، از جمله خانواده و یا آشنایان
- دیدن خودکشی در اخبار و فیلم و یا خواندن داستان‌هایی در اینباره
نشانه‌های خطر احساسی، فکری و رفتاری
بسیار‌ی از نشانه‌های رفتاری در خودکشی و اختلال افسردگی ممکن است مشترک باشند. مشاهدات چنین رفتارهایی توسط والدین ممکن است به شناسایی و کمک به این دسته از نوجوانان موثر باشد:
- تغییر در عادات غذایی و خواب
- علاقه نداشتن به فعالیت‌های روزمره
- دوری کردن از دوستان و خانواده
- رفتارهای نادرست و فرار از عواقب آن‌ها
- مصرف الکل و مواد مخدر
- نادیده گرفتن تیپ و ظاهر
- ریسک کردن بدون احساس کردن خطر
- تمایل به موضوعات مرتبط با مرگ و مردن
- نالیدن از وضعیت جسمانی که اغلب با پریشانی‌های هیجانی همراه است، مانند بیماری‌های گوارشی، سردرد و خستگی
- علاقه نداشتن به رفتن به مدرسه و انجام تکالیف
- احساس کسالت و خستگی
- نداشتن تمرکز کافی
- عدم پاسخگویی به تمجید و تعریف دیگران
- ابراز داشتن برنامه‌هایی برای خودکشی و تهدید دیگران به این کار، همچون:
- گفتن جملاتی چون “من می‌خواهم خودم را بکشم” و یا “من قصد خودکشی دارم.”
- اشارات غیر مستقیم به این کار همچون گفتن جملاتی چون “من دیگر این مشکل را نخواهم داشت” ، “می‌خواهم بدانم اگر اتفاقی برای من بیفتد…”
- دور انداختن دارایی‌ها و چیزهای موردعلاقه
- شاد شدن ناگهانی پس از یک دوره افسردگی
- بیان افکار عجیب و غریب
- نوشتن یادداشت یا یادداشت‌های خودکشی
همیشه حواستان به حرف‌ها و رفتارهای آن‌ها باشد. همیشه بالافاصله پس از تهدیدات و اعترافات به خودکشی، فرزند خود را مورد ارزیابی قرار دهید. ممکن است از نظر شما دلایل خودکشی که فرزند شما بیان می‌کند بسیار ساده باشند، اما در نظر داشته باشید که برای آن‌ها ممکن است موضوعات مهمی به نظر برسد. سعی کنید در اینباره با یک روانشناس و یا پزشک کودک صحبت کنید.
