افسردگی ناشی از مصرف مواد و دارو همانطور که از نام‌اش بر می‌آید به اختلالی گفته می شود که در اثر تاثیر مصرف مواد و دارو ایجاد می‌شود. بایست این اختلال را از اختلال افسردگی متمایز کرد چرا که به دلایل متفاوتی ایجاد شده‌اند.
نشانه ها:
الف) اختلال برجسته و پیوسته در خلق و خو مانند خلق افسرده که حاکی از فقدان لذت در انجام کارهایی است که قبلا از انجام دادن شان لذت می‌برده است.
ب) نشانه‌ها در طول مدت بعد از مسمومیت یا در معرض دارو قرار گرفتن ایجاد می شوند. دارو یا موادی که فرد مصرف می کنند توانایی ایجاد کردن نشانه‌هایی که در قسمت الف بیان شد را دارند. بنابراین٬ بایست دقت شود که عوارض دارو بایست همسان با این موارد باشند و هر دارویی نمی‌تواند باعث ایجاد این نشانه‌ها شود.
ج) ممکن است که فرد دارو یا مواد مصرف کند اما در واقع خود‌ش افسرده باشد بنابر این نشانه‌ها نمی‌بایست توسط اختلال افسردگی قابل توجیه باشند.
د) این مشکلات در دوره‌ی دلیریوم روی نداده‌اند.
ه) این مشکلات باعث ایجاد اختلال در عملکرد عادی فرد در زندگی اجتماعی٬ شغلی و خانوادگی می شوند.
برخی داروهایی که می توانند این مشکلات را ایجاد کنند:
داروهای محرک٬ استروئیدی٬ ال-دوپا٬ آنتی بیوتیک٬ داروهای دستگاه عصب مرکزی٬ عامل پوستس٬ داروهای شیمی درمانی٬ عناصر امینی شناختی٬ داروهای ضد حاملگی می توانند باعث ایجاد نشانه های افسردگی شوند.
شکل گیری و روند:
این بیماری زمانی که فرد شروع به مصرف دارو می کند و یا زمانی که اقدام به ترک دارو می کند در مدت چند هفته یا یک ماه اول مصرف مواد یا دارو شروع می شود و بعد از ترک کردن بسته به نیمه عمر دارو و موادو وجود نشانگان ترک٬ نشانگان افسردگی ظرف مدت چند روز یا چند هفته فروکش می کند.
عوامل خطر:
خلق و خو: از عواملی که خطر اختلال افسردگی ناشی از مواد را زیاد می‌کند می‌توان به خلق و خو اشاره کرد. همچنین سابقه افسردگی اساسی فرد و عوامل روانی-اجتماعی نیز بایست مد نظر قرار گیرد.
